style="FONT-WEIGHT: 400">Chỉ cần thực hiện vài tinh chỉnh đơn giản với Registry
của Windows XP, bạn có thể tùy biến để hệ điều hành phù hợp hơn với nhu cầu sử
dụng. Và nếu đang có ý định nâng cấp lên Windows Vista, đừng quên "ghé mắt" qua
phần giới thiệu về chàng "tân binh" mới của
Microsoft.
PHƯƠNG THUỐC REGISTRY
width=255> |
Hình |
Có nhiều cách làm cho Windows hoạt
động nhanh hơn, thông minh hơn và an toàn hơn. Tất cả những gì bạn cần làm là
đương đầu với hàng loạt thông số cấu hình trong Registry.
Việc chỉnh sửa
các thông số Registry đòi hỏi phải được thực hiện hết sức cẩn trọng vì chỉ một
sơ suất nhỏ cũng có thể khiến Windows hành xử bất thường, thậm chí không thể
đăng nhập được. Do vậy, trước khi tiến hành bất kỳ một chỉnh sửa nào, hãy sao
lưu lại cấu hình Registry hiện tại theo các hướng dẫn được trình bày trong bài
biết "Chăm sóc và bảo dưỡng Windows Registry" (ID:
A0205_90).
Ngoài ra, còn một cách khác nhanh hơn: nhấn Start ->
Run, gõ vào lệnh regedit và ấn face="Times New Roman, Times, serif" size=3>
đến, chọn mục My Computer trong khung cây thư mục ở cửa sổ bên trái và
chọn trình đơn File -> Export, đặt tên và chọn vị trí cần lưu tập
tin này (có thể là đĩa CD-RW hay thiết bị lưu trữ di động như USB).
Nếu
chẳng may xảy ra sự cố, bạn hãy tham khảo bài viết "Làm thế nào để phục hồi
Windows Registry" (ID: A0304_106) để biết cách khắc phục. Cũng trong bài
viết này, bạn sẽ được hướng dẫn cách sử dụng các công cụ chỉnh sửa, quản lý
Registry của một hãng thứ 3.
TĂNG TỐC
TRÌNH ĐƠN
border=0> |
Hình |
Chỉ cần thực hiện một chỉnh sửa
Registry hết sức đơn giản, bạn có thể làm cho thanh trình đơn Start
(hay các trình đơn con bên trong) trở nên "linh hoạt" hơn. Hãy mở cửa sổ
Registry Editor, tìm và chọn mục HKEY_CURRENT_USER\Control
Panel\Desktop (hay HKEY_CURRENT_USER\Control
Panel\desktop). Trong khung cửa sổ bên phải, nhấn đúp chuột vào
biểu tượng MenuShowDelay và đổi giá trị tại mục "Value data"
từ giá trị mặc định là 400 (miligiây) sang một con số khác nhanh hơn, ví dụ 0
chẳng hạn. Tương tự, bạn có thể làm chậm tốc độ xuất hiện của các trình đơn này
đến 4.000 miligiây (4 giây) nếu muốn. Sau khi hoàn tất, ấn face="Times New Roman, Times, serif" size=3>
ĐÓNG NHANH ỨNG
DỤNG
Đang cố thoát khỏi một ứng dụng (hay trong vài trường hợp
chính là Windows) nhưng bạn buộc lòng phải chờ đợi một hay nhiều ứng dụng khác
kết thúc trước. Sau một thời gian chờ đợi, Windows lại tiếp tục mời bạn "ngồi
chơi xơi nước" và sau đó hiển thị hộp thoại End Program cho phép bạn ép
buộc một (hay nhiều) ứng dụng nào đó phải kết thúc.
Sự nhẫn nại là điều
cần thiết, nhưng nếu Windows mất quá nhiều thời gian để đóng những ứng dụng
"cứng đầu" trên thì bạn có thể yêu cầu Windows hiển thị hộp thoại End
Program sớm hơn so với bình thường. Thực tế, bạn có thể thiết lập để
Windows đóng nhanh các ứng dụng đang bị "treo" mà không cần thao tác qua hộp
thoại End Program. Tuy nhiên, nên nhớ nếu sử dụng tùy chọn này (không
được Windows nhắc nhở), bạn có thể làm hỏng những cài đặt hệ thống do chấm dứt
quá nhanh các tiến trình Windows đang được thực thi. Có một biện pháp để giải
quyết vấn đề này là tiếp tục sử dụng tùy chọn nhắc nhở và thiết lập thời gian
time-out ngắn hơn.
Để Windows tự động đóng các process bị treo, mở tiện
ích Registry Editor và chọn mục HKEY_CURRENT_USER\Control
Panel\Desktop. Sau đó, nhấn đúp chuột vào biểu tượng
AutoEndTasks ở khung cửa sổ bên phải, đổi giá trị ở mục "Value
data" sang 1 và ấn
dụng đang thực thi một cách thủ công).
Kế đến, nhấn đúp chuột vào biểu
tượng HungAppTimeout cũng ở khung cửa sổ bên phải này, chỉnh lại giá
trị tại mục "Value data" để thiết lập thời gian (tính bằng đơn vị
miligiây, Hình 1). Giá trị mặc định là 5.000 miligiây (5 giây). Để thiết lập
thời gian chờ một ứng dụng đóng lại khi Windows kết thúc, bạn nhấn đúp chuột vào
biểu tượng WaitToKillAppTimeOut cũng ở khung cửa sổ trên, sau đó thay
đổi giá trị mặc định 20.000 miligiây (20 giây) sang con số mà bạn muốn và sau
cùng ấn size=3>
thúc.
Tuy nhiên, ứng dụng không phải là nguyên nhân duy nhất khiến bạn
phải chờ đợi trong quá trình Windows kết thúc. Nhiều tiến trình đang thực thi
của hệ điều hành (hay còn được gọi là dịch vụ – service) cũng có thời gian kết
thúc riêng. Để chỉ định thời gian chờ tối đa trước khi Windows đóng (hay nhắc
nhở bạn) các dịch vụ vào thời điểm tắt máy, mở tiện ích Registry
Editor, chọn mục
HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control.
Nhấn đúp chuột vào biểu tượng WaitToKillServiceTimeOut ở khung cửa sổ
bên phải và đổi giá trị ở mục "Value data" (mặc định là 2.000 miligiây)
sang một con số thấp hơn, sau đó ấn
những giá trị mới có thể không có tác dụng do một số dịch vụ sẽ tự động tăng giá
trị này lên để có đủ thời gian hoàn thành công việc.
ĐỔI KÍCH THƯỚC
HÌNH NỀN
Nếu bạn vừa chuyển sang sử dụng một màn hình khổ lớn
(wide-screen) thì hình nền (wallpaper) cũ sẽ không còn vừa vặn nữa, hay có lẽ
bạn chỉ muốn thực hiện một chỉnh sửa nhỏ trên hình nền hiện có của mình. Để điều
chỉnh kích thước hình nền, chọn mục HKEY_CURRENT_USER\Control
Panel\Desktop trong tiện ích Registry Editor và nhấn đúp
chuột vào biểu tượng WallpaperOriginX ở khung cửa sổ bên phải. Nếu
không thấy biểu tượng này, nhấn phải chuột lên khung cửa sổ bên phải và chọn
New -> String Value, nhập vào tên WallpaperOriginX và ấn
size=3>
nhập vào một giá trị (đơn vị tính là pixel) cho vị trí bắt đầu ở hàng ngang
(tính từ cạnh trái hình nền) và ấn
WallpaperOriginY (nếu chưa có thì thực hiện các bước tạo mới như trên)
và nhập vào một giá trị cho vị trí bắt đầu hàng dọc (tính từ cạnh trên hình
nền). Nếu như hình nền lớn hơn kích thước màn hình, bạn hãy nhập vào một số có
giá trị âm (ví dụ -200 chẳng hạn) để đẩy cạnh trên hay cạnh trái hình nền vào
trong.
Để kiểm tra hiệu ứng này, trước hết là bạn hãy thu nhỏ tối đa
(minimize) cửa sổ Registry Editor (hay bất kỳ cửa sổ nào đang mở), nhấn
phải chuột lên màn hình nền Windows và chọn Properties, sau đó nhấn OK hay Apply
để kích hoạt những thông số vừa thay đổi. Lặp lại những bước trên cho đến khi
hình nền được hiển thị chính xác trên màn hình (Hình 2). Những cài đặt này cũng
có tác dụng với những chế độ hiển thị hình nền có trong
Windows.
TÌM KIẾM MỌI TẬP TIN
Khi bạn tiến hành
tìm kiếm một tập tin trong Windows (chọn Start -> Search -> For Files
or Folders, hay ấn phím size=3>
mục nào), Windows đều chỉ tìm kiếm những dạng tập tin mà hệ điều hành này có thể
nhận dạng được. Những dạng tập tin không được liệt kê trong danh sách
"Registered file types" sẽ bị bỏ qua trong quá trình tìm kiếm (để xem
danh sách này, bạn mở Explorer, chọn Tools -> Folder Options và nhấn
vào thẻ File Types). Ví dụ, những tập tin với phần mở rộng khá lạ như
.xyz chẳng hạn sẽ không được Windows để mắt đến trong
quá trình tìm kiếm dù chúng thực sự tồn tại trên máy tính của bạn. May mắn, một
chỉnh sửa đơn giản với Registry có thể giúp bạn hóa giải tình trạng này, giúp
Windows nhận biết được tất cả mọi tập tin bất kể chúng có phần mở rộng như thế
nào. Trong tiện ích Registry Editor, tìm và chọn mục
HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlPanelSet\Control\ContentIndex.
Sau đó, nhấn đúp chuột vào biểu tượng FilterFilesWithUnknownExtensions
ở khung cửa sổ bên phải và đổi giá trị ở mục "Valua data" từ 0 sang 1,
cuối cùng là ấn
Thủ thuật: Để đảm bảo Windows XP tìm kiếm
tất cả định dạng tập tin, chọn All Files and Folder trong danh sách thả
xuống Type of files ở khung cửa sổ Search Companion (nếu không
thấy tùy chọn này, nhấn More Advanced Options). Tiếp đến, đánh dấu chọn
các mục Search system folders, Search hidden files and folders
và Search subfolders. Trong Windows 2000, nhấn Search Options,
đánh dấu mục Type, và đảm bảo mục All Files and Folders được
chọn ở trình đơn thả xuống. Tiếp đến, đánh dấu mục Advanced Options và
đảm bảo Search Subfolder được chọn. Cuối cùng, để đảm bảo Windows 2000
có thể tìm kiếm tất cả tập tin hệ thống và tập tin ẩn, chọn Tools ->
Folder Options và nhấn vào thẻ View. Trong danh sách Advance
settings, chọn Show hidden files and folders, bỏ tùy chọn Hide
protected operating system files (Recommended), sau đó nhấn Yes để
chấp nhận cảnh báo và cuối cùng nhấn OK để kết thúc.
LỘ
DIỆN TÀI KHOẢN QUẢN TRỊ
Thông thường, chỉ có vài người dùng được
trang bị những kiến thức rõ ràng và đầy đủ về tài khoản quản trị của Windows XP
(tên đầy đủ là "Administrator"). Tài khoản này sẽ không được hiển thị
trừ khi máy tính của bạn không có bất kỳ một tài khoản nào khác hay khởi động ở
chế độ Safe Mode. Để loại bỏ sự ngụy trang của tài khoản quản trị và bổ sung tài
khoản này vào màn hình Welcome khi khởi động Windows XP, bạn chọn mục
HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows
NT\CurrentVersion\Winlogon\SpecialAccounts\UserList trong tiện ích
Registry Editor và nhấn đúp chuột vào biểu tượng Administrator
trong khung cửa sổ bên phải. (Nếu không thấy biểu tượng này, nhấn phải chuột lên
khung cửa sổ bên trái, chọn New -> DWORD Value, đặt tên là
Administrator và ấn
đi, khi bạn mở của sổ User Accounts trong Control Panel (chọn
Start -> Run, gõ vào lệnh Control userpasswords và ấn
xuất hiện tài khoản Administrator. Bạn có thể dễ dàng đổi hình tượng
trưng hay mật khẩu cho tài khoản này. Ngoài ra, ở những lần đăng nhập sau, bạn
sẽ thấy màn hình Welcome của Windows XP xuất hiện thêm lựa chọn tài khoản
Admistrator bên cạnh các tài khoản người dùng khác (Hình
3).
Nếu bạn muốn biết
Windows Registry đã có những thay đổi gì thì tiện ích Regmon
chính là công cụ bạn cần (tải về tại www.pcworld.com.vn, ID: 51394).
Cửa sổ chính của công cụ này sẽ nhận dạng tất cả những khóa Registry có sự thay
đổi, thời điểm và tiến trình (hay phần mềm) nào thay đổi khóa này. Tuy nhiên,
chỉ có những người dùng chuyên nghiệp mới có thể hiểu được những thông tin mà
Regmon cung cấp, nhưng người dùng có thể sử dụng bộ lọc để giới hạn các báo cáo
(chỉ hiển thị những thông tin cần thiết hay có thể hiểu được). Ví dụ, để giám
sát những thay đổi do ứng dụng khởi động cùng Windows, bạn chọn Options
-> Filter/Highlight. Trong phần Include, nhập vào nội dung
HKEY_Current_User\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Run;
HKEY_Local_Machine\SOFTWARE\Microsoft\Windows\ CurrentVersion\Run.
Hay trong phần Exclude, bạn có thể nhập vào đường dẫn đến các khóa mà
muốn Regmon bỏ qua (ví dụ
HKEY_Current_User\Software\Microsoft\MediaPlayer).
TÌM NHANH
REGISTRY
border=0> |
| Hình 3: Tài khoản Administrator sẽ xuất hiện ở màn hình Welcome của Windows XP |
Nếu thường xuyên chỉnh sửa
Registry trong Windows 2000 hay Windows XP, bạn có thể lưu lại quá
trình tìm kiếm đầy khó khăn những thông số thường dùng bằng cách bổ sung chúng
vào trình đơn Favorites của tiện ích Registry Editor. Để thực
hiện, nhấn chuột lên khóa Registry cần lưu và chọn Favorites ->
Add to Favorites, sau đó đặt tên và cuối cùng nhấn OK. Ở những lần
chỉnh sửa Registry sau, để di chuyển nhanh đến khóa Registry
này, bạn chỉ cần đơn giản mở tiện ích Registry Editor và chọn mục cần
thiết từ trình đơn Favorites.
Nếu bạn thường xuyên chuyển đổi
giữa 2 cài đặt cho cùng một khóa Registry, bạn có thể tiết kiệm được
nhiều thời gian bằng cách lưu mỗi phiên bản (giá trị khá nhau) của một khóa
thành một tập tin Registry khác và tạo một shortcut để tải cài đặt này
vào Registry.
Trước hết, tìm đến khóa Registry mà bạn
cần thực hiện chuyển đổi. Sau đó chọn File -> Export, đảm bảo tùy
chọn Selected Brache được đánh dấu, đặt tên và chọn vị trí cần lưu tập
tin này và nhấn nút Save. Kế đến, nhấn phải chuột lên tập tin
.reg vừa tạo, chọn Edit để mở tập tin này
bằng Notepad. Bạn đừng thay dổi bất kỳ nội dung gì ở dòng văn bản thứ 1, dòng
trống sau đó cũng như dòng thứ 3 (có các tựa đề được đặt trong dấu ngoặc đơn) mà
hãy tìm dòng văn bản chứa thông tin liên quan đến khóa Registry mà bạn
cần thay đổi. Hãy giữ nguyên dòng này và xóa tất cả các dòng còn lại bên dưới
tiêu đề đặt trong dấu ngoặc đơn để tập tin này không thay đổi những cài đặt
khác. Sau đó, chọn File -> Save. Cũng với tập tin này, bạn hãy thay
đổi giá trị của khóa Registry vừa tìm được (ví dụ từ "1" thành 0, hay
từ "no" thành yes) và nhấn File -> Save as, đặt một tên tập tin mới
(nhớ bổ sung phần mở rộng .reg vào cuối tên tập tin).
border=0> |
| Hình 4: Dễ dàng tạo một shortcut để chuyển đổi giữa 2 cài đặt Registry. |
Tiếp đến, bạn phải tạo
một lệnh tắt (shortcut) để chèn những cài đặt này vào Registry. Nhấn
phải chuột lên màn hình Windows hay trong một thư mục và chọn New ->
Shortcut. Trong hộp thoại văn bản vừa xuất hiện, nhập vào lệnh
regedit /s và đi ngay sau đó một khoảng trắng là đường
dẫn đến tập tin .reg vừa tạo (ví dụ regedit /s testregistry "C:\My
Documents\reg1.doc", Hình 4). Sau đó, nhấn Next, đặt tên
cho shortcut này và chọn Finish. Lặp lại các bước trên cho tập tin
.reg thứ hai.
Từ đây trở đi, bất cứ khi nào cần
chuyển đổi giá trị của một khóa Registry, tất cả những gì bạn cần làm
là kích hoạt shortcut vừa tạo ở trên. Để khôi phục lại trạng thái cũ, hãy kích
hoạt shortcut thứ 2. Bạn có thể đặt những shortcut này vào trình đơn
Start hay thanh QuickLaunch hay các thanh công cụ khác. Ngoài
ra, để tạo phím tắt cho mỗi tập tin, nhấn phải chuột lên biểu tượng shortcut đó
và chọn Properties, gõ vào tổ hợp phím tắt theo ý riêng của bạn vào mục
"Shortcut key" ở nhãn Shortcut, cuối cùng nhấn OK.
border=0> |
| Hình 5: Thay đổi nội dung thanh tiêu đề của trình duyệt IE. |
ĐỔI TIÊU ĐỀ
TRÌNH DUYỆT
Mặc định, thanh tiêu đề của trình duyệt Internet
Explorer sẽ hiển thị tên website mà bạn đang truy cập và theo sau đó là câu
"Microsoft Internet Explorer", trong vài trường hợp có thể là tên công ty hay
tên nhà cung cấp dịch vụ ISP. Để thay đổi dòng thông tin quen thuộc này, tìm đến
mục HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Internet
Explorer\Main trong tiện ích Registry Editor và nhấn đúp
chuột vào biểu tượng Windows Title ở khung cửa sổ bên phải. (Nếu không
thấy khóa này, nhấn phải chuột lên cửa sổ bên trái và chọn New -> String
Value, đặt tên Windows Title, sau cùng là ấn face="Times New Roman, Times, serif" color=#0000ff
size=3>
đến, nhập vào nội dung mà bạn muốn được xuất hiện trên thanh tiêu đề của trình
duyệt (hay không nhập gì nếu chỉ muốn tên website được hiển thị). Khi nạp lại
Internet Explorer, bạn sẽ thấy sự thay đổi (Hình 5).
Việc sao lưu Registry
sẽ giúp bạn an toàn hơn trong quá trình thay đổi những thông số cài đặt đầy rắc
rối hay khi cài đặt và sử dụng các phần mềm khác. Tiện ích miễn phí ERUNT
(Emergency Recovery Utility NT) cho phép dễ dàng sao lưu các thông số
Registry trong Windows 2000 và Windows XP, bạn chỉ cần xác định nơi cần đặt dữ
liệu sao lưu. Bạn có thể thiết lập để tiện ích tạo bản sao lưu mỗi khi khởi động
Windows. Mỗi thư mục sao lưu đều đi kèm một chương trình khôi phục đơn giản.
Ngoài ra, ERUNT còn đi kèm tiện ích NT Registry Optimizer có khả năng
cải thiện hiệu quả hoạt động của hệ thống bằng cách loại bỏ các vùng dữ liệu bị
phân mảnh xuất hiện trong quá trình cài đặt và gỡ bỏ các ứng dụng. Cả hai tiện
ích này có thể tải về từ www.pcworld.com.vn, ID: 51392.
CHIA SẺ
REGISTRY
Khả năng gửi những thay
đổi Registry cho người dùng khác cho phép bạn thiết lập tất cả máy tính
trong mạng có cùng cấu hình mà không cần sử dụng đến các công cụ quản trị nâng
cao của Windows. Một biện pháp để thực hiện điều này là trích xuất (export) một
hay nhiều tập tin .reg, nếu cần thiết bạn có thể chỉnh
sửa chúng bằng tiện ích Notepad. Sau đó, bạn có thể lưu các tập tin
.reg này trên máy chủ, hay gửi chúng qua email cho
những người dùng cần đến những thông số cài đặt này. Người nhận có thể nhấn đúp
chuột các tập tin .reg trên (hay nhấn phải chuột lên
từng tập tin và chọn Merge), nhấn Yes khi được yêu
cầu.
Khi tiến hành chỉnh sửa Registry theo cách này, bạn phải
đảm bảo những cài đặt này không quá "đặc biệt" cho máy tính. Những chỉnh sửa
liên quan đến Windows có thể xem là một "ván bài" đầy may rủi để giúp máy tính
vận hành "mạnh mẽ” hơn, tuy nhiên những thay đổi khóa Registry cho phần
cứng và ứng dụng xác định chỉ có tác dụng trên những máy tính có cấu hình tương
tự. Cuối cùng, hãy luôn chắc chắn là đã tiến hành sao lưu Registry của
hệ thống trước khi bạn thay đổi bất kỳ thông số Registry
nào.
ĐÓN CHÀO VISTA
Giao diện mới chỉ là phần mở
đầu, còn sự cải tiến về bảo mật và hiệu quả hoạt động chính là những điểm nổi
bật được dự đoán sẽ có mặt trong phiên bản Windows tiếp theo. Theo đó, Vista sẽ
trở thành phiên bản Windows nhanh nhất, an toàn nhất và đáng tin cậy nhất trong
thập kỷ này. Hầu hết mọi thành phần dự kiến có mặt ở phiên bản cuối đã xuất hiện
trong phiên bản Beta 2 được giới thiệu vào tháng 12 vừa qua (dù chưa thật hoàn
hảo).
Bảo mật là lý do chính thúc đẩy hầu hết người dùng Windows sẽ tiến
hành nâng cấp hệ điều hành ngay khi có cơ hội. Vista tăng cường khả năng chống
đỡ của Windows trước các mối đe dọa trực tuyến mà đa phần có khả năng đánh sập
Windows XP. Vista sắp xếp hợp lý hơn quá trình khởi động và tắt máy, khai thác
sự dồi dào của bộ nhớ RAM trên các máy tính đời mới để tăng tốc độ thực thi các
ứng dụng thông qua tiện ích quản lý bộ nhớ Superfetch mới. Hệ điều hành cũng hứa
hẹn cung cấp nhiều tính năng hơn, bao gồm khả năng nhận dạng giọng nói. Giao
diện Aero sử dụng các tính năng làm mờ (transparency), tạo bóng (shading) và tô
màu (color) để cung cấp cho người sử dụng nhiều thông tin hơn cũng như khả năng
kiểm soát đến từng biểu tượng, cửa sổ và hộp thoại.
WINDOWS
AN TOÀN HƠN
border=0> |
| Hình 1: Chỉ cần nhập vào mật khẩu của một tài khoản quản trị, người dùng thông thường sẽ có khả năng thực hiện các tác vụ đòi hỏi quyền hạn cao. |
Về cơ bản, Vista an
toàn hơn người tiền nhiệm Windows XP. Nếu bạn cài đặt phiên bản đầu của Windows
XP trên một máy tính có kết nối Intermet, sâu Blaster có thể khai thác lỗ hổng
trên hệ điều hành này để tắt (shutdown) hệ thống của bạn trong tích tắc.
Microsoft đã quan tâm nhiều đến vấn đề bảo mật hơn trong phiên bản XP Service
Pack 1 và 2, mặc định kích hoạt tính năng tường lửa Windows Firewall và tự động
cập nhật.
Vista kiên cường hơn
trước các cuộc tấn công từ Internet bằng cách trang bị những công cụ chống
spyware và nâng cấp khả năng bảo mật mặc định của trình duyệt Internet Explorer.
Mục Spyware Protection trong tiện ích Windows Security Center tiến hành lập các
báo cáo bất kể tính năng Windows Defender và tiện ích phòng chống spyware của
Vista (trước đây gọi là Microsoft AntiSpyware) đang thực thi. Mục General
Security mới có nhiệm vụ theo dõi có hay không sự thay đổi cài đặt bảo mật trong
IE được giảm xuống mức không an toàn, hay mở "cửa hậu" để tin tặc tấn công hệ
thống. Phiên bản trình duyệt IE trong Vista sẽ không cho phép bạn xem một trang
web cho đến khi bạn tăng mức độ bảo mật ở mục Internet Zone đến mức
"Medium-High" – tương tự mức "High" trong Windows XP SP2.
border=0> |
| Hình 2: Máy tính sử dụng Windows Vista có khả năng kiểm soát khởi động và mã hóa đĩa cứng. |
Tuy nhiên Vista vẫn bỏ
sót một lỗ hổng bảo mật, chí ít là đối với người dùng thông thường. Windows cần
có tường lửa có khả năng khóa những luồng dữ liệu không được phép để ngăn chặn
virus, spyware, sâu máy tính hay các phần mềm độc hại khác. Giống với Windows
XP, tính năng tường lửa ở Vista thực hiện xuất sắc nhiệm vụ ngăn chặn sâu
Blaster và những tấn công khác từ bên ngoài. Khi bạn cài đặt một ứng dụng được
phép sử dụng các kết nối từ bên ngoài (như trình duyệt hay tiện ích gửi nhận tin
nhắn IM), firewall sẽ hỏi bạn cho phép hay ngăn chặn thực hiện kết nối này.
Nhưng bạn đừng phạm sai lầm với những yêu cầu cho phép thực hiện kết nối đi ra
ngoài.
Tính năng tường lửa ở Vista có thể kiểm soát việc những chương
trình cá nhân bắt đầu thực hiện các kết nối ra ngoài nhưng tính năng này không
dành cho người dùng bình thường. (Microsoft cho rằng chỉ có bộ phận IT mới có lý
do để sử dụng cài đặt này). Ngoài ra, với mục Local Security Policy Settings
trong cửa sổ tiện ích Administrator Tools, người dùng có thể thiết lập khả năng
ngăn chặn các kết nối ra ngoài và tạo sự chấp thuận cho các tiện ích cá nhân.
Tuy nhiên, những cài đặt này lại quá "khó hiểu" đối với hầu hết người dùng. Nếu
tính năng tường lửa vẫn giữ hiện trạng này trong phiên bản Windows Vista chính
thức sắp được ra mắt, thì có lẽ người dùng nên trang bị phần mềm tường lửa của
một hãng thứ 3 như ZoneAlarm (miễn phí) của ZoneLabs chẳng hạn.
HẠN CHẾ
QUYỀN NGƯỜI DÙNG
color=#ffffff>KHỞI ĐẦU TỪ NÚT START | |
|
cách giới hạn khả năng truy xuất đến các thông số cài đặt hệ thống và thiết bị
phần cứng. Hiện tại, Linux, Mac OS, Unix và các hệ điều hành tương tự đều hạn
chế sử dụng tài khoản với quyền hạn cao (hay chính xác là tài khoản quản trị) để
thực hiện công việc hàng ngày. Bằng cách này, khi một chương trình nào "ngã
ngựa" thì sự phá hoại do việc này gây ra sẽ ở mức thấp nhất. Khi có tác vụ đòi
hỏi quyền quản trị với một cửa sổ pop-up, bạn chỉ đơn giản nhập vào mật khẩu để
thực thi tác vụ đó.
Windows cũng cung cấp
vài tài khoản cấp thấp hơn nhưng chúng khó sử dụng, đặc biệt khi cần thực hiện
các tác vụ đòi hỏi quyền quản trị (ví dụ như cài đặt phần mềm hay thay đổi các
thiết lập bảo mật) thì bạn phải thoát khỏi quyền người dùng hiện tại và đăng
nhập lại hệ thống với tài khoản quản trị.
Các tài khoản có quyền giới hạn
của Vista dễ dàng thay đổi: tài khoản người dùng thông thường (trong Windows XP
gọi là tài khoản Limited) và bất kỳ ứng dụng "lừa đảo" nào được thực thi với
quyền của tài khoản này vẫn bị ngăn chặn ở nhiều tác vụ nhạy cảm. Nhưng giờ đây,
Windows hiện một hộp thoại cho phép bạn nhập vào mật khẩu của tài khoản quản trị
để có thể hoàn thành tác vụ (Hình 1). Không may, trong phiên bản Beta 2, dù đã
đăng nhập hệ thống với tài khoản quản trị, một hộp thoại tương tự vẫn xuất hiện
và yêu cầu bạn xác nhận trước khi thực hiện mỗi tác vụ đòi hỏi quyền hạn
cao.
Chế độ đăng nhập bảo
mật và tính năng mã hóa đĩa cứng của Windows XP làm khó khăn hơn việc "ngó trộm"
dữ liệu trên máy tính. Tuy nhiên, nếu có đủ thời gian và những công cụ cần thiết
thì vẫn có thể giải mã toàn bộ dữ liệu trên máy tính. Tính năng Secure Startup
của Vista di dời khóa mã hóa khỏi đĩa cứng và lưu thông tin này vào chip bảo mật
Trusted Platform Module (TPM) trên bo mạch chủ, trên bút nhớ USB hay đơn giản
chỉ là ghi trên giấy.
border=0> |
| Hình 3: Phụ huynh có thể kiểm soát những gì con trẻ xem, chơi game và thậm chí thiết lập thời điểm có thể sử dụng máy tính. |
Bạn vẫn có thể mã hóa
các ổ đĩa và thư mục như trong Windows XP Professional, nhưng tính năng Secure
Startup sẽ đi theo bạn trong suốt quá trình mã hóa và lưu một khóa giải mã 48
bit vào một tập tin trên máy tính khác, bút nhớ USB hay in ra giấy (Hình 2). Sau
đó, không ai có thể khởi động được Windows Vista trên máy tính mà không phải
truớc tiên là truy xuất qua chip bảo mật TPM (không thể thực hiện điều này khi
đĩa cứng được tháo rời khỏi hệ thống), hay gắn bút nhớ USB vào máy tính hay nhập
vào khóa 48 bit trực tiếp từ bàn phím. Theo Microsoft, Secure Startup chỉ xuất
hiện trong phiên bản Enterprise Edition của hệ điều hành này, giới hạn tính năng
cho người dùng công sở.
EXPLORER |
|
AN TOÀN
CHO TRẺ NHỎ
border=0> |
| Hình 4: Vista sử dụng bút nhớ USB để tăng tốc thực thi ứng dụng. |
Các phiên bản trước đây
của trình duyệt Internet Explorer có khả năng kiểm soát và lọc các nội dung
không lành mạnh, nhưng Vista mở rộng tính năng này bằng cách cho phép nhà quản
trị kiểm soát những gì mà các tài khoản người dùng thông thường (không phải tài
khoản quản trị) có thể xem được trên máy tính bất kể đó là trình duyệt, tiện ích
gửi nhận tin nhắn IM hay trò chơi.
Tính năng kiểm soát website trong
Windows Vista có khả năng ngăn chặn các trang web có nội dung liên quan đến
rượu, thuốc lá, ma túy, bạo lực... cũng như trong các email và tin nhắn dựa trên
nền web. Bạn có thể cấm hoặc cho phép những trò chơi dựa trên phân loại
Entertainment Software Rating Board, kể cả các trò chơi đã được cài trên máy
tính (Hình 3). Hơn thế nữa, các bậc phụ huynh (thường không thể thường xuyên
theo dõi mục đích sử dụng máy tính của con trẻ) có thể sử dụng tính năng
Parental Control, cho phép xác lập những thời điểm mà một tài khoản có thể sử
dụng. Vista thậm chí có khả năng giám sát hoạt động của một tài khoản và tạo báo
cáo những gì mà tài khoản này đã thực hiện, ví dụ danh sách các website đã truy
cập, thời gian sử dụng của từng ứng dụng cụ thể.
Không may, trong phiên
bản Beta 2, Vista không thể ngăn cản người dùng xem một số trang web "đen", cũng
như không tạo các báo cáo ghi nhận quá trình lướt web và sử dụng máy
tính.
KHỞI ĐỘNG VÀ TẮT MÁY NHANH HƠN
border=0> |
| Hình 5: Windows Media Player 11 với giao diện rõ ràng và đơn giản. |
Máy tính hoạt động ngày
một nhanh hơn nhưng dường như việc khởi động và tắt Windows ngày càng kéo dài
hơn. Vista sẽ tăng tốc quá trình khởi động hệ thống chỉ khi hệ thống của bạn có
phần cứng hỗ trợ giao tiếp Extensible Firmware Interface. Dù vậy, hệ điều hành
mới này chuyển qua chế độ tiết kiệm điện năng nhanh hơn. Microsoft cho biết khả
năng khởi động lại nhanh hơn là nhờ việc Vista loại bỏ các trình điều khiển
thiết bị và ứng dụng không thực sự cần thiết.
Trình đơn Start trong Vista
thay thế tùy chọn Turn Off Computer trong Windows XP bằng một nút nhấn mới có
khả năng yêu cầu hệ điều hành ghi nội dung hiện tại trong bộ nhớ sang một tập
tin trên đĩa cứng và chuyển máy sang chế độ chờ (standby). Không may, khi PCW Mỹ
thử nghiệm với phiên bản Beta 2, một thiết bị phần cứng không tương thích làm
cho hệ điều hành khởi động lại máy thay vì chuyển sang chế độ chờ. Ngoài ra, một
nút nhấn khác cho phép bạn khởi động lại hay tắt máy tính như trong Windows XP,
nhưng tùy chọn để chuyển sang chế độ ngủ đông (hibernate) không được hỗ trợ từ
phiên bản này.
TĂNG TỐC ỨNG DỤNG
Các phiên bản
Windows cũ thường tiến hành nạp trước vào bộ nhớ vài tập tin của một ứng dụng để
có thể khởi động nhanh ứng dụng này, nhưng tính năng Superfetch trong Vista xử
lý việc này ở một cấp độ khác. Trong khi Windows XP tải trước các tập tin mà một
ứng dụng đã mở gần đây vào bộ nhớ trước khi ứng dụng này được thực thi thì tính
năng Superfetch theo dõi tất cả ứng dụng mà người dùng đã sử dụng trong một
tháng qua và giữ những tập tin được thường xuyên sử dụng nhất luôn có mặt trong
bộ nhớ.
Do bộ nhớ máy tính thường có hạn, Vista cho phép sử dụng bút nhớ
USB hay đĩa cứng gắn ngoài như không gian lưu trữ Superfetch bổ sung. Chỉ cần
cắm một bút nhớ USB vào máy tính, Vista sẽ hỏi bạn muốn sử dụng một phần hay tất
cả dung lượng bút nhớ này để tăng tốc độ máy tính (Hình 4). Phân vùng Superfetch
mà Vista tạo trên bút nhớ sẽ được mã hóa, tuy nhiên bút nhớ rất dễ bị thất lạc
nên người dùng làm việc với những dữ liệu "nhạy cảm" có lẽ không muốn sử dụng
biện pháp này. Ngoài ra, kết quả thu được tốt nhất nếu bạn sử dụng bút nhớ tốc
độ cao (tốc độ đọc khoảng 30 MB/giây).
color=#ffffff>REGISTRY WORKSHOP
Nếu thường xuyên
phải thực hiện chỉnh sửa Registry, bạn ắt hẳn sẽ nhận ra vài nhược điểm
của tiện ích Registry Editor của Windows: đối với người mới bắt đầu sử
dụng thì tiện ích này xử lý quá chậm và không cung cấp tùy chọn cho phép
phục hồi thao tác trước đó (undo). Tiện ích Registry Workshop (30 USD, tải
về bản dùng thử tại find.pcworld.com/51416) sử dụng tài nguyên hệ thống ở
mức tối thiểu và qua đó có thể thực hiện tìm kiếm nhanh chóng. Tiện ích
cũng có khả năng so sánh các tập tin Registry, cung cấp nhiều cấp
undo/redo. Registry Workshop còn có thanh công cụ và có thể mở nhiều tập
tin Registry trong giao diện dạng thẻ (tab) để chỉnh sửa các khóa Registry
bằng cách kéo thả.
TỰ ĐỘNG NÂNG
CẤP
Trong khi Windows XP cho phép bạn nâng cấp các trình điều
khiển thiết bị thông qua dịch vụ Windows Update và đó chỉ là những lựa chọn tải
về khi bạn ghé qua trang web Windows Update. Vista tự động tải về các trình
thiết bị mới và cung cấp cho quá trình cài đặt đã được đồng ý từ phía người
dùng. Điều này có thể xem là một tiến trình nâng cấp hiệu quả cho các thiết bị
phần cứng không được hỗ trợ trong phiên bản Vista đầu tiên.
Khả năng báo
cáo lỗi trong Vista cũng được thực hiện tự động hơn so với trước đây. Khi ứng
dụng gặp sự cố, bạn sẽ được hỏi có muốn gửi báo cáo đến Microsoft hay không,
nhưng đó không có nghĩa là Microsoft sẽ gửi lại một bản sửa lỗi. Ngược lại, khi
Vista gặp phải một lỗi, bạn sẽ được tự quyết định để gửi báo cáo và sẽ nhận được
câu trả lời cùng với giải pháp (nếu có).
color=#ffffff>DỌN DẸP REGISTRY
Hiện tại, có
nhiều tiện ích có khả năng làm sạch các cài đặt Registry đã lỗi thời còn
sót lại sau khi đã gỡ bỏ cài đặt các ứng dụng như: đường dẫn sai, phần mở
rộng tập tin không còn dùng đến, shortcut hỏng, v.v... Một công cụ chỉnh
sửa Registry tốt sẽ tiến hành sao lưu trước vì việc "dọn sạch" Registry
thường có độ rủi ro cao. Đối với người dùng thông thường, tiện ích miễn
phí CCleaner (www.pcworld.com.vn, ID: 51396) có thể là một lựa
chọn hợp lý và đáng tin cậy. Tiện ích có thể quét toàn bộ Registry của máy
tính và cho bạn tùy chọn xóa bỏ những thứ không cần thiết. Trong khi không
có tùy chọn để khôi phục các đối tượng đã xóa thì việc sao lưu tập tin
.reg có thể được thực hiện dễ dàng bằng cách nhấn đúp chuột lên tập tin
đó.
CCleaner cũng tìm kiếm và dọn sạch tất cả tập tin tạm của Windows
và xóa mọi thông tin trong bộ nhớ đệm của trình duyệt và trình đơn
Start.Run, danh sách cookie và nhiều thứ khác. Ngoài ra, tiện ích còn chạy
các chương trình gỡ bỏ cài đặt và xóa đi các mục còn sót lại. CCleaner còn
cho phép bạn lựa chọn và hiển thị danh sách các tập tin sẽ được
xóa.
GIAO DIỆN BÓNG XEM TRƯỚC NỘI DUNG THƯ MỤC
BẨY
Giao diện Aero mới của Vista trông mượt mà và ý nghĩa, làm
cho Windows và các ứng dụng dễ sử dụng hơn bởi những thành phần trên màn hình có
độ sâu, màu sắc sặc sỡ, mịn màng và có độ trong suốt. Đi cùng với giao diện Aero
là vài tiện ích mới trông giống các ứng dụng có trong hệ điều hành Mac OS X của
Apple.
Tiện ích Windows Media Player 11 có giao diện hợp lý, với khả năng
lựa chọn thư viện đơn giản, nút điều khiển lớn và màu sắc sáng (giống với
iTunes, Hình 5). Tiện ích quản lý hình ảnh Windows Photo Gallery mới áp dụng
cùng giao diện để xem hình ảnh, đơn giản hóa việc in ảnh, ghi lên đĩa DVD hay
thực hiện slide-show trên máy tính.
Hiện giờ, Windows Movie Maker có thể
ghi phim lên đĩa DVD nhờ chương trình Windows DVD Maker của Vista (tuy nhiên, để
hỗ trợ khả năng xem DVD cho tiện ích Windows Media Player, bạn sẽ phải trả tiền
tải về codec cần thiết). Vista cũng giới thiệu tiện ích lịch Windows Calender
mới, hỗ trợ chuẩn iCal và cho phép bạn thao tác trên web.
Nhìn chung, có
thể Windows XP là một hệ điều hành tốt, tuy nhiên với những tính năng bảo mật
cải tiến, giao diện mới hấp dẫn hơn và các công cụ hữu ích hơn được hứa hẹn xuất
hiện trong Vista thì phiên bản mới này của Windows sẽ còn xuất sắc hơn nữa. width="95%" align=center border=0>
hspace=4 src="http://ity.vnuit.edu.vn/kinhnghiem/000040/images/anh14.jpg"
width=340 align=left border=0>Việc chuyển đổi giữa những ứng dụng đang mở
trong Windows Vista sẽ được thực hiện dễ dàng hơn so với các phiên bản
Windows trước vì bạn có thể xem hình thu nhỏ (thumbnail) nội dung của từng
cửa sổ khi di chuyển chuột qua shortcut trên thanh tác vụ (taskbar). Thậm
chí, bạn có thể nhìn thấy phim đang phát hay ứng dụng đang chạy trong cửa
sổ thu
nhỏ.
1 comment:
I've been using AVG protection for a few years now, and I'd recommend this Anti-virus to all of you.
Post a Comment