EBay và quả bong bóng Skype

Khi eBay mua Skype với 2,6 tỷ USD hồi cuối năm 2005, ít ai có thể hiểu công ty đấu giá trực tuyến này thấy những gì ở dịch vụ Internet đang làm ăn thua lỗ. Hai năm sau đó, eBay thừa nhận sai lầm của vụ làm ăn này. Ngày 1/10, eBay khẳng định đã mua Skype với giá quá cao, cao hơn gần 1 tỷ USD, và dịch vụ gọi điện Internet này đã không hoạt động tốt như dự đoán hồi năm 2005. Khi công bố khoản phải trả lên tới 1,43 tỷ USD, eBay cũng cho biết sẽ có một sự cải tổ cơ cấu ban quản trị trong đó 2 đồng sáng lập Skype là Janus Friis và Niklas Zennstrom sẽ rời khỏi vị trí của mình. Khoảng nửa tỷ USD trong số đó được dùng để chi trả cho Zennstrom, Friis và các nhà đầu tư ban đầu của Skype. Mặc dù được hiểu như món quà chia tay hậu hĩnh, số tiền đó thực ra chỉ là một phần so với 1,7 tỷ USD những cổ đông này sẽ được nhận từ eBay nếu Skype đạt được mục tiêu về số người sử dụng, doanh thu và lợi nhuận được đặt ra trong bản hợp đồng mua bán năm 2005. Cải tổ bộ máy quản lý Zennstrom ngay lập tức rời bỏ vị trí CEO để giữ ghế chủ tịch không tham gia vào công việc điều hành của ban giám đốc Skype. Friis, người đã một năm nay làm việc bán thời gian trong một số dự án mới của Skype sẽ không giữ bất cứ vai trò gì trong công ty nữa. Không chỉ có thế, Geoffrey Prentice, người đã phát triển kế hoạch kinh doanh ban đầu của Skype và sáng lập “Vườn ươm”, sẽ rời khỏi vị trí giám sát hợp tác chiến lược, sự phát triển công ty và các hoạt động kinh doanh. Và Henry Gomez, người mới giữ chức chủ tịch Skype trong 10 tháng, sẽ trở lại eBay với vị trí phó chủ tịch cấp cao phụ trách các vấn đề tập đoàn. EBay nhấn mạnh rằng sự ra đi của Zennstrom là quyết định của ông. “Đấy là sự lựa chọn của ông. Ông có thể ở lại và tiếp tục điều hành công ty”, Hani Durzy, phát ngôn viên của eBay cho biết. Dự án mạo hiểm mới của ông, dịch vụ TV qua Web (Joost) sẽ được triển khai tuần tới chắc chắn sẽ khiến ông bận rộn. Nhưng những quyết định quan trọng bên cạnh ra đi của ông cho thấy, có vẻ như eBay không hài lòng lắm với giám đốc của Skype. Nhìn vào tốc độ tăng trưởng đều đặn của Skype từ sau khi sát nhập với eBay, việc những người sáng lập và các nhà đầu tư ban đầu chịu lấy tiền và ra đi trước khi thời hạn để đạt được mục tiêu ban đầu kết thúc không phải là một dấu hiệu tốt. Khi eBay mua Skype, eBay đã đồng ý trả cho các cổ đông của eBay thêm 1,7 tỷ USD nếu Skype đạt được sự tăng trưởng về số người sử dụng và các mục tiêu tài chính trong năm 2008 và 2009. Chấp nhận 530 triệu USD nghĩa là các nhà đầu tư này sẽ không được nhận thêm bất cứ khoản nào trong tương lai. EBay dự định sẽ ghi lại khoản thanh toán này, cộng thêm 900 triệu USD như khoản phí thiệt hại trong quý 3. Loãng thị trường Cần có một chiến lược quan trọng để đưa công ty - hiện nay vẫn có lãi nhưng lượng bán dưới 100 triệu USD mỗi quý - trở thành một cái máy in tiền như eBay đã tưởng tượng. Với cái cách họ tiến hành kinh doanh hiện nay, “họ đang và sẽ không đạt được con số mong muốn”, Henry Dewing, một nhà phân tích tại Viện nghiên cứu khoa học và tiêu dùng Mỹ Forrester Research, cho biết. Có thể chúng sẽ không là vấn đề nếu Skype hoàn thành kế hoạch lớn của eBay kết hợp công nghệ với việc đấu giá và dịch vụ chi trả qua Paypal. “Hai năm trước họ nói rằng chúng sẽ tương trợ lẫn nhau, nhưng điều đó đã không xảy ra”, Tom Taulli, chuyên gia về sát nhập và thâu tóm, nói. Những vấn đề phức tạp, thị trường cho việc cung cấp dịch vụ điện thoại với máy tính qua kết nối Internet băng thông rộng ngày càng tăng kể từ khi Skype khai sáng con đường. Cuộc gọi miễn phí đã trở thành tiêu chuẩn của các dịch vụ instant-messaging của Yahoo, Microsoft cũng như hàng loạt các công ty mới khác. Một số nhà phân tích cho rằng eBay cần một sự thay đổi kỳ diệu trong mô hình kinh doanh của Skype, có thể là tập trung vào quảng cáo hơn là phí sử dụng. Một vấn đề khác là số lượng người sử dụng tăng gần gấp đôi trong quý 2 có thể là không chính xác. Dưới 20% trong tổng số 220 triệu người đăng ký trong quý 2 thực sự sử dụng Skype, theo đánh giá của Stephan Beckert, giám đốc nghiên cứu TeleGeography. Ngược lại, trong đầu năm 2006, con số đó là 30% trong số 95 triệu người đăng ký. Điều đó có nghĩa là số người thực sự sử dụng Skype chỉ tăng từ 28,4 triệu lên 44 triệu trong khoảng từ đầu năm 2006 đến giữa năm 2007 trong khi tổng số người đăng ký tăng hơn gấp đôi. Các cuộc gọi từ PC đến điện thoại Một lo lắng khác của Skype là thế nào để người sử dụng, đa số đều gọi miễn phí từ máy tính đến máy tính, trả tiền cho các dịch vụ cao cấp. Trong thực tế, Skype dường như đang vật lộn với một trong những nguồn thu nhập chính của mình: cước mỗi phút cho các cuộc gọi đến điện thoại truyền thống. “Một trong những điều cảnh báo rất nhiều người” đó là thời lượng các cuộc gọi SkypeOut trong quý 2 chỉ ngang bằng so với 3 tháng đầu năm 2007, và giảm so với quý 4 của 2006, Beckert cho biết. Trung bình, người sử dụng Skype chỉ trả 12 đến 13 cent mỗi tháng. Mặc dù gặp các rắc rối về pháp luật, Vonage vẫn sinh lợi 28.38 USD từ các thuê bao với dịch vụ gọi điện qua Internet của mình. Sự đánh giá ngày càng thấp của eBay cho Skype là sự nhắc nhở kịp thời về nguy cơ của việc cố gắng gắn giá tiền vào kinh doanh Internet. Đã chính xác 1 năm kể từ khi Google trả một con số đáng kinh ngạc, 1,65 tỷ USD cho Youtube, trang chia sẻ video hết sức phổ biến nhưng doanh thu lại rất thấp. Và gần đây lại có thông tin rằng Microsoft có thể sẽ mua lại Facebook với một thỏa thuận trong đó mạng xã hội online được đánh giá khoảng 10 tỷ USD. Facebook, giống như Skype trước đây, tăng trưởng đến 40 triệu người đăng ký nhưng khả năng đạt được doanh thu là rất nhỏ. Bởi vì eBay đã bắt đầu con đường khó khăn này, nên sẽ dễ dàng hơn để trả quá cao cho một sự thử thách. Theo Saga